Rượu ngô là đặc sản của đồng bào dân tộc các tỉnh vùng cao Tây Bắc… Việc nấu rượu trở nên thú vui và là nét văn hóa đậm màu bản sắc của đồng bào dân tộc nơi đây. Không chỉ đàn ông, phụ nữ mà cả thanh niên cũng rất ưa thích với việc nấu rượu ngô , việc nấu rượu ngô thường được người phụ nữ trong gia đình đảm nhận.
Trên vùng cao , do khí hậu lạnh nên ngô chỉ được trồng 1 vụ/năm. Ngô được thu hoạch vào cuối tháng 6 dương lịch hàng năm , bà con thu hoạch về , để cả bắp ( còn áo ) phơi vài nắng , rồi ngô được chất lên gác bếp cất trữ. Khi nấu rượu , bà con mang bắp ngô xuống tẽ hạt , loại bỏ các hạt hỏng và lép rồi làm vật liệu chính để nấu rượu ngô. Ngô được đem luộc lên, ngô được bung trong thời kì khá dài , khoảng 24h với lửa nhỏ , để sôi liu riu , khi nào các hạt ngô chớm bung và đều thì được vớt ra. Ngô bung được dải đều trên các nia mẹt. Ngô sau khi nấu cần để nguôi đến nhiệt độ thông thường để khi trộn với bánh men rượu không làm chết các vi sinh vật trong bánh men rượu hay làm giảm khả năng lên men của các các tế bào nấm men.
Tùy kinh nghiệm của từng vùng đất, từng dân tộc, sử dụng các loại men khác nhau. Dân tộc Mường Khương ( Lào Cai ) sử dụng loại men đặc biệt chế từ hạt Hồng My ( loại hạt gần giống như hạt kê ), trong lúc dân tộc Tày ở Na Hang - Tuyên Quang chọn lá chính cho men là “nét ti” – cây Chỉ Thiên cùng nhiều loại cây khác như kheng nộc khoa , cây vặt vẹo ( sơn phục ) , mác phết đông ( ớt rừng )…; người Dao Sơn Phú chọn cây “chè lao”- cây trầu rừng , có dân tộc lại chọn loại men được phối chế từ hơn 20 loại dược thảo quý hiếm như: cây dây nước , trầu rừng , dây ngọt… có công dụng chữa lành vết thương , thấp khớp. Tuỳ vào loại lá chính trong men sẽ có những vị rượu khác nhau.
Trộn men và lên men: Cứ 10kg ngô thì trộn với 2-3 quả men , nếu cho quá nhiều hoặc quá ít thì khi chưng cất rượu ngô sẽ không ngon , thậm chí sẽ không thể thành rượu.
Bánh men được bóp nhỏ và trộn với ngô bung bằng cách rắc đều lên bề mặt với tỷ lệ phù hợp rồi đem ủ , bắt đầu quá trình lên men. Ngô được ủ men trong các thùng kín , để ở chỗ khô thoáng , ngay trên nền nhà thì tốt , để đảm bảo quá trình lên men được tối ưu nhất. Người nấu rượu sẽ dễ dàng cảm nhận nhiệt độ ủ men bằng cách cho tay vào thùng đựng ngô. Sau khoảng thời gian chừng 5 đến 6 ngày thì cho ngô vào chõ để nấu rượu , chõ phải làm bằng gỗ thì mới tốt. Nước dùng để nấu rượu là nước trên núi cao , sẽ cho vị rượu ngô tinh khiết.
Chưng cất: vật liệu dùng đun nấu rượu ngô đưa lại hiệu quả tốt nhất là củi khô , khi chưng cất phải đốt lửa cháy âm ỉ. Sau khoảng 30 phút , hơi rượu sẽ bốc lên lắng tụ lại và chảy ra ngoài qua một thanh gỗ được nối với chõ. Trong khoảng 3h đồng hồ , người ta có khả năng chưng cất được 22-25 lít rượu ngô.
Rượu ngô khi uống vào có vị ngọt, tê tê – cay cay, thơm của ngô và đặc biệt nếu có quá chén thì hôm sau người uống cũng không bị mệt vì độ cồn của rượu không quá cao. Trong thời tiết se lạnh, làm vài chén rượu ngô trong người sẽ rất ấm và khí thế.
rượu ngô mà uống với gỏi cá mè thì ngon hết ý
Trả lờiXóa